ΠΩΣ ΧΑΘΗΚΕ Η ΑΡΧΑΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ;

Έκαψαν οι Χριστιανοί τα αρχαιοελληνικά βιβλία;

Το θέμα με απασχόλησε και έχω κάνει κάποια σχετική έρευνα που παρουσιάζω εδώ.
Μια πολύ δημοφιλής άποψη που κυκλοφορεί είναι ότι “οι χριστιανοί έκαψαν τα αρχαιοελληνικά βιβλία” - καμιά φορά με την παραλλαγές όπως περιγραφές διωγμών εθνικών και το “κάψιμο της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας”*.
Από προσωπικό ενδιαφέρον θέλησα να δω το πόσο αυτά αληθεύουν.
Διαπίστωσα πάνω απ' όλα ότι είναι σχεδόν αδύνατον να δώσουμε απάντηση με βάση τα διαθέσιμα ιστορικά δεδομένα, γιατί είναι αντιφατικά και ανεπαρκή.
Η κάθε “ερμηνεία” αφήνει αρκετά ερωτηματικά. Τόσα ώστε να υπάρχει χώρος για ερμηνείες ανάλογες με τα γούστα και τις επιθυμίες μας. Αν θέλουμε να βρούμε κάψιμο βιβλίων, θα βρούμε. Υπάρχουν σίγουρα ενδείξεις που δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Αν θέλουμε να μη βρούμε, και πάλι μπορούμε να εξηγήσουμε τα δεδομένα διαφορετικά. Γιατί αδιαμφισβήτητη μαζική καταστροφή βιβλίων δεν φαίνεται να υπήρξε.
Μπροστά σ' αυτό το αδιέξοδο κατέληξα σε μια διαφορετική προσέγγιση: τη μαθηματική!
Η ιδέα μου γεννήθηκε όταν καθώς διάβαζα τους “Βίους Φιλοσόφων” του Διογένη “Λαέρτιου”.
Είδα εκεί ότι από την εποχή του ακόμα – αιώνες πριν αρχίση η “επικράτηση” του χριστιανισμού – πολλά αρχαία βιβλία είχαν χαθεί. Θυμήθηκα τότε ότι είχα διαβάσει (σε κάποια εισαγωγή της Ποιητικής, νομίζω**) ότι τα περισσότερα βιβλία του Αριστοτέλη (για παράδειγμα) ήταν ήδη χαμένα λίγα χρόνια μετά το θάνατό του. Σίγουρα τότε δεν υπήρχαν “χριστιανοί” για να τα κάψουν!
Το ίδιο ίσχυε διαπίστωσα και για πολλά άλλα βιβλία της αρχαιότητας. Είναι φανερό και λογικό ότι κάποια “φθορά” στν αριθμό βιβλίων που επιβιώνουν θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πριν καταλογίσουμε ευθύνες για καταστροφή βιβλίων. Φθορά που επιβάλλεται από το χρόνο, τις συνθήκες, τις ιστορικές συγκυρίες κτλ.
Ποια είναι αυτή; Ήταν το θέμα. Ποιο ποσοστό απ' όλα τα αρχαια Ελληνικά βιβλία που γράφτηκαν θα έχαμε σήμερα αν δεν υπήρχε ο χριστιανισμός;

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Γενικά είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι σήμερα έχουμε τα χέρια μας ένα 10% από το σύνολο της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας της χιλιετίας μεταξύ 500 π.Χ και 500 μ.Χ.
(Δείτε http://www.mlahanas.de/Greeks/TLLiterature.htm).
Μερικών, όπως του Αριστοτέλη, τα βιβλία επιβίωσαν σχεδόν όλα (τουλάχιστον όσα υπήρχαν στα Ρωμαϊκά χρόνια). Άλλων χάθηκαν ολοκληρωτικά.
Η απώλεια βιβλίων φαίνεται να μην έχει “ιδεολογικά” ή θρησκευτικά κίνητρα – εκτός εξαιρέσεων***. Δηλαδή σώθηκαν βιβλία Ελληνικής “παγανιστικής” φιλοσοφίας ή και θεογονίες, των προχριστιανικών αιώνων, αλλά χάθηκαν βιβλία μεταγενέστερων χριστιανών συγγραφέων που λογικά θα έπρεπε να είχαν διατηρηθεί.
Είδα ακόμη ότι από τα έργα ονομαστών της αρχαιότητας όπως ο Ευριπίδης (στον οποίο αποδίδονταν περίπου 90 έργα) ήδη στην την ρωμαϊκή εποχή (500 χρόνια μετά) επιβίωναν λιγότερα (γύρω στα 70 του Ευριπίδη).
Αυτό δείχνει ότι η εξήγηση για την απώλεια της γραπτής κληρονομιάς δεν είναι τόσο απλοϊκή όσο η κατηγορία “τα έκαψαν οι χριστιανοί” αφού σημαντικές ήταν οι απώλειες και πριν την εμφάνηση του χριστινισμού.

Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
Από συγγραφείς των οποίων το έργο διατηρήθηκε τμηματικά – όπως του Ευριπίδη που προανέφερα – μπορεί να βγει κάποιο συμπέρασμα και να “υπολογιστεί” έτσι χοντρικά ο ρυθμός απώλειας στο χρόνο.
Αν δηλαδή από τα 90 έργα του Ευριπίδη, 500 χρόνια μετά είχαν χαθεί κάπου 20 κι έμεναν 70 με τη “μέθοδο των τριών” θα μπορούσε να υπολογιστεί πόσα θα έμεναν μετά άλλα 500 χρόνια; Και άλλα 500; και άλλα 500; Μέχρι το 1500 περίπου όταν η ανακάλυψη της τυπογραφίας σταθεροποίησε κάπως τον αριθμό των βιβλίων που επιβίωναν.
Αν λοιπόν γύρω στο έτος 100, έμεναν από τα 90 (-20 =) 70 βιβλία του Ευριπίδη, τότε γύρω στο 600 θα απέμεναν (χωρίς να λογαριαστεί η επίδραση του χριστιανισμού) γύρω στα 50. Κατά το 1100 θα έπρεπε να είχαν απομείνει καμιά 30αριά και κατά το 1500, πάνω κάτω 12. Σήμερα έχουμε στα χέρια μας 19 έργα του Ευριπίδη. Που σημαίνει ότι κατά τα χριστιανικά χρόνια όχι μόνο επιβίωσαν τα έργα του αλλά και ότι ο ρυθμός απώλειας ήταν μικρότερος από αυτό τον προχριστιανικών!
Ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη ότι Ευριπίδης ήταν δημοφιλής και ότι ο ρυθμός απώλειας άλλων συγγραφέων ήταν διαφορετικός και πάλι καταλήγουμε στο ότι η διαφορά – αν υπάρχει – θα είναι μικρή.
Δηλαδή, αν δεν είχε υπάρξει ο χριστιανισμός θα είχαμε σήμερα και πάλι μόνο ένα 10% της χαμένης αρχαίας Ελληνικής γραμματείας. Παρουσιάζω εδώ το μέσο όρο.
Ακόμα και με τον πιο αυστηρό υπολογισμό και πάλι βγαίνει ότι στην πιο “καταδικαστική” περίπτωση θα επιβίωνε ένα 15%, αντί για 10%. Δηλαδή ο χριστιανισμός δεν μπορεί να ευθύνεται για απώλεια μεγαλύτερη του 5%. Νούμερο πολύ μακριά από το 90-99% που προσάπτουν οι πιο φανατικοί “κατήγοροι”.
Αν η ίδια μέθοδος δοκιμαστεί και για άλλες μεγάλης κλίμακας ιστορικές αλλαγγές (κοσμοϊστορικά γεγονότα), εισβολές, μεταναστεύσεις, λοιμοί, φυσικές καταστροφές, κοινωνικές αναταραχές, μπορεί να διαφανεί ότι τέτοια γεγονότα έχουν κι αυτά ένα μια το πολύ 5% επίδραση σε απώλεια γραπτών μνημείων του προηγούμενου status quo.

ΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το συμπέρασμα είναι είναι προφανές, Οι κατηγορίες ότι ο χριστιανισμός ευθύνεται για την καταστροφή των αρχαίων Ελληνικών βιβλίων είναι αστήρικες.
Από τα παραπάνω – που παρουσιάζω συνοπτικά – κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ο Χριστιανισμός δεν ευθύνεται για την απώλεια της αρχαίας Ελληνικής κληρονομίας παρά μόνο ως ένα ιστορικό γεγονός ανάμεσα σε πολλά άλλα, που όλα μοιράζονται ασφαλώς κάποια ευθύνη, ιστορικής όμως μορφής – και αναπόφευκτης**** – όχι ως κάποια καταστροφική ιδεολογία.
Περιττό να πω ότι το συμπέρασμα αυτό με προδιάθεσε πολύ πιο θετικά προς το χριστιανισμό, και κατέρριψε μέσα μου τους σχετικούς "μύθους" που κυκλοφορούν!

* Η ολοκληρωτική καταστροφή της Βιβλιοθήκης είναι βέβαιο ότι έγινε κατά τη μουσουλμανική κατάκτηση της Αλεξάνδρειας. Υπάρχουν καταστροφές στις οποίες εμπλέκονται χριστιανοί, αλλά υπάρχουν και ενδείξεις ότι πολλά, ίσως τα περισσότερα, βιβλία είχαν ήδη μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη πριν τις ταραχές στις οποίες εμπλέκονται χριστιανοί.

** Δεν θυμάμαι έκδοση.

***  Έργα χριστιανών "αιρετικών", Εικονομάχων, και ίσως μερικά από τα πιο "σοκαριστικά" και αθυρόστομα έργα αρχαίων Ελλήνων μάλλον καταστράφηκαν εσκεμμένα - αν και είναι εξίσου βέβαιο είναι ότι πολλά έργα χάθηκαν εξαιτίας έλλειψης ενδιαφέροντος που σήμαινε ότι κανείς δεν έμπαινε στον κόπο να αντιγράψει βιβλία που κανείς δεν ήθελε.

**** Η καταστροφή της αρχαίας Ελληνικής κληρονομιάς είναι πιθανότερο να ήταν η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της 4ης Σταυροφορίας, και από τους Τούρκους αργότερα.

PRAYERCRAFT

On the Jesus Prayer
Η Ευχή του Ιησού (Greek version)
by prayercraft

The Jesus Prayer: “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on me the sinner” is perhaps the most intriguing and exciting form of prayer the Eastern Orthodox Christian Church has to offer.

It is a repeated prayer. The person that prays repeats many times, the same phrase: “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on me the sinner” or some variation of this phrase like “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on me”, “Lord Jesus Christ, have mercy on me”.

This is performed tens, hundreds or even thousands of times.
Sometimes incorporating the aid of the “komposkini”. A prayer rope with 33, 50, 100 or even more knots. This is a prayer tool made of black braided woolen thread. Every time the prayer is said one knot is counted. Thus the number of the repetitions, and the passing of time can be controlled. Some praying ropes have every 33 or 50 knots a bead. Every time a bead is counted the praying person can to something else, cross oneself by the “sign of the cross”, or change the form of the prayer (see below).
The first aim of the Jesus Prayer is to achieve praying “without ceasing” (according to St. Paul’s advice in 1 Thessalonians 5:17) and to make one constantly aware of God’s presence (Παρουσία = Parousia) as a lover is constantly aware of his or her beloved (as in Song of Songs 5:2). Because the Jesus Prayer is seen as a show and act of love (θείος έρως = divine eros) towards God (Father, Jesus Christ and the Comforter – the Holy Spirit).

The Jesus Prayer, being short, meaningful and compact is easily memorized and repeated, and will ideally after a time “stick to the head” like a song or music “earworm” does, having a “Tetris Effect”. Only in this case the words will “fix” the attention and the whole being of the person towards God the Father, Jesus the Son, and the Holy Spirit.

The Jesus Prayer has been associated with some unique outward elements, like certain psychosomatic techniques, the aforementioned prayer rope or specific body postures.
Those “advanced” in the Jesus Prayer consider them all unnecessary and, really, they say, all you need is to start repeating the Prayer (also called: Euchee – Ευχή = the Wish), without paying any attention to techniques, posture or without any aid, visual or otherwise. God will guide you at all the rest. But all recognise that for those who are just beginning to explore and practice the Jesus Prayer those outward elements might be helpful.

Apart from the prayer rope counting, the psychosomatic techniques are:
Environment: A semi-dark, quiet room away from distractions like phones and noises.
Sitting: On a low stool or a hard chair. Not too comfortable. The objective is not one to fall asleep! Actually an slightly uncomfortable sitting position is preferred. This is not a kind of yoga or relaxation technique, neither is a form of meditation or emptying of the mind! The only concentration should be on the meaning of the words of the Prayer. The mind should not be emptied from all thoughts, only from distracting thoughts and should be filled by Logos, the Word Jesus and the words of the Prayer (not mental images of any kind!).
Mind: quiet, avoiding any thoughts except the words of the prayer themselves: “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on me (the sinner)”. This prayer is “unimaginary” («αφάνταστη»). Visual distractions and mind wandering are not wanted, even if they are supposed to be “aids”. So, no use of holy icons or any kind of pictures, mental or otherwise.
Body posture: Head looking down, towards one’s heart, stomach or navel. Eyes could be closed, to avoid visual distractions (the darkness or the room also helps).

Note: Usually Greek Orthodox worship is a full sensory activity. All senses are engaged in worship: Hearing (sound of prayer and hymns, listening to hymns or scripture), Sight (light of candles, reading prayers or scripture), Touch and moves (sitting, standing, kneeling, bowing, crossing the hands, making the “sign of the cross”), Smell (burning incense, the smell from the candles) and even Taste (when the time for the Holy Communion comes). This is not so with the Jesus Prayer!!! It’s about the spoken word (Logos) only.
The only sound can be our voice quietly uttering the prayer, the only sight that of the darkness around us. No mental images, not even images of Jesus or Holy Icons. Nothing that uses or stimulates our imagination.

After all those arrangements, one starts by saying aloud the chosen form of the prayer. In the beginning it is better to be the traditional full form: “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on me the sinner”.
Rhythmical breathing: by inhaling when saying (with the voice or the mind) the “Lord Jesus Son of God” part, and exhaling when saying (with the voice or the mind) the “have mercy on me the sinner” part. Sometimes between inhaling and exhaling there is a moment of keeping the breath.

Note: Precautions and Undesirable “side” effects.
An experienced in Jesus Prayer spiritual “father”, adviser and mentor is the best option. That way questions that may arise will be answered and the spiritual supervision will make everything smoother.
There are not lasting undesirable side-effects. Sometimes, one after staying too still for a while can ache when they try to move. Occasionally people complain of light headaches while praying the Jesus Prayer. That has been noted in the relevant Church Father’s literature as a physical reaction of the body to the prayer discipline, and is also considered (sometimes) as “attacks by the devil” who loathes us praying. In any case such things don’t occur always and if they do they wear out quickly. After some time of practice they don’t occur at all anymore.

Of course any position and situation will do. Sitting, lying down, working, driving etc. But at the beginning it is better to be as described above.
Again, it is advised that those who wish to engage in the Jesus Prayer – especially using the psychosomatic techniques (like the breathing) – should seek spiritual advice and guidance by a person already experienced in the Jesus Prayer.
Yet the willing person can start right away and can, if he or she so desires, use the help of a prayer rope and a simple form of rhythmical breathing, with care, as mere tools, and as means, not the end.

The progress in Jesus Prayer is estimated in stages or levels.
0. First get ready by “warming up”! The Desert Fathers who exercised the Jesus Prayer suggested that before starting the “praying fighter” (that’s what they called the person who prays: αγωνιστής της προσευχής) might “heat (or warm) his or her heart”, by reading scripture and reciting formal common prayers (the Lord’s Prayer, psalms etc. for example).
1. Initially the prayer is said verbally, aloud, again and again until is “engraved” into the mind. This is done easily. One can decide how many the repetitions will be (counting them with the prayer rope) or for how long he or she will pray. Usually for a hundred repetitions 5-15 minutes are needed and for 300, about half an hour or a bit more. It depends on the speed of each repetition. A moderate to low but not too low speed is preferred (5-10 per minute, although monks using specific breathing rhythms do as low as 3 per minute).
2. The next stage is to mentally repeat the prayer until is “engraved” onto the “heart”. This is the longest stage. It could take months of persistence but all the while the usual benefits (see below) are already experienced.
3. The prayer is becoming “activated” or self-active. Repeats automatically in the mind, as a background sound, always present, even during sleep (see Song of Solomon 5:2).
After that more spiritual experiences could be expected – but, we are advised, should not be actively sought.
4. Once this is achieved by the constant mental repetition of the Prayer (easier said than done!) the way is open to more spiritual things. Only one is advised to be weary of any quick progress (it can be an illusion) and should always check, try and discern “spiritual” experiences and “insights” with the help of a spiritual mentor.

One can start by setting apart 5-10 min every day (for 33-100 counts) and develops his or her prayer style and habits according to the daily needs.
The immediate benefits of the Jesus Prayer are Divine Grace, daily peace of mind and spirit, joy (ilarotita, ιλαρότητα – the word hilarious comes from that!) but also a humbling (but not uncomfortably judgmental, or driven by guilt) realization and conviction of our own human failures, shortcomings and limitations. A feeling known as: Joy-sadness (Χαρμολύπη).

The ultimate aim of the prayer is to unite the full human self (body and soul) with God: Theosis (Θέωσις). Theosis is kind of “merging” that retains identity and personality of all involved. Humans become one with God without becoming God, and without losing their self-identity. That is achieved, through the Jesus Prayer by first unifying our human self, so that body (soma) and soul (psyche), that is mind and heart (or pneuma=spirit), can again be one whole person as God intended us to be all along from “the beginning”.
Theosis is a form of “enlightenment” and could come with a mystical experience of Divine Light (the bright Unknowing Cloud of Parousia). A usually soft or occasionally brilliant golden hue (pure golden not even slightly reddish, which is considered carnal) and peace without any fear.
This is a mystic experience (not easily verbalised or communicated to others), with some similarities to the “baptism in (or being filled with) the Holy Spirit” and most keep quiet about it. It is also a humbling experience – but not in a guilt driven way – and takes away the fear of death. As an experience is repeatable. Only in very rare cases this “enlightenment” becomes a constant state of being.

Variations of the Jesus Prayer include the plural form: “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on us the sinners” for collective/communal prayer like prayer meetings. Another form is the intercessory forms – prayer for the others: “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on your servant …[one says the name here]” ([optional ending:]“…and on me the sinner)” or “Lord Jesus Christ Son of God, have mercy on [….] ” where the gap can be filled with more than one names or could be a name of a whole family, a town/village/city/country, or even anything we might like to pray for.

Intrigued?
Try it!
(and let us know the results, if you please… at prayercraft@pathfinder.gr)
See also: http://homepages.pathfinder.gr/prayercraft/prayercraft.htm)

Bibliography and Further reading
The Bible (NRSV with Apocrypha) anglicized version.
Orthodox Psychotherapy (Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία) http://www.pelagia.org/htm/b02.en.orthodox_psychotherapy.00.htm
Οι Περιπέτειες ενός Προσκηνυτή. The Way of a Pilgrim. (http://www.tlig.org/msg/vass501.html)
Α night in the desert of the holy mountain (Μια βραδιά στην Έρημο του Αγίου όρους – Συζήτηση για την Ευχή) http://www.pelagia.org/htm/b01.en.a_night_in_the_desert_of_the_holy_mountain.00.htm
http://www.pelagia.org/htm/b01.en.a_night_in_the_desert_of_the_holy_mountain.05.htm
Η Δύναμη του Ονόματος. Κάλλιστου Ware. http://www.akritas.net.gr/eshop/product.php?productid=187
The Cloud of Unknowing http://web.archive.org/web/20041127014727/http://www.ccel.org/u/unknowing/cloud.htm, http://www.lib.rochester.edu/camelot/teams/cloud.htm, http://www.ccel.org/ccel/anonymous2/cloud.toc.html, http://www.lib.rochester.edu/camelot/teams/clunintr.htm.
Ορθόδοξη Πνευματικότητα http://www.vic.com/~tscon/pelagia/htm/b15.en.orthodox_spirituality.00.htm
Η ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ. PHILOKALIA.
Franny and Zooey. J. D. Salinger. http://literapedia.wikispaces.com/Franny+and+Zooey

Please do not copy or reproduce this article without asking me, and do not cite portions of it without referring to it and/or providing a link to this page! Thank you!
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, ή κατά παράφραση, ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου της παρούσας ηλεκτρονικής σελίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη άδεια του δημιουργού και συγγραφέα.
(Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου πού ισχύουν στην Ελλάδα)


search engine optimization firm

© 2009 Prayercraft


Η Προσευχή του Ιησού (Greek version)
Από prayercraft

Η Προσευχή του Ιησού, η Ευχή, «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν» είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα μορφή προσευχής της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας του Χριστού.

Είναι μια προσευχή επαναλαμβανόμενη. Ο άνθρωπος που προσεύχεται επαναλαμβάνει πολλές φορές την ίδια φράση: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν», ή κάποια παραλλαγή της πιο πάνω φράσης: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με», «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» ή (οι γυναίκες) «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με την αμαρτωλή».

Αυτό γίνεται δεκάδες, εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές.
Μερικές φορές χρησιμοποιείται ως βοήθημα το κομποσκοίνι, ένα “εργαλείο προσευχής” σαν κομπολόι από πλεγμένο μάλλινο νήμα, μαύρου χρώματος. Αυτό μπορεί να έχει 33, 50, 100 ή και περισσότερους κόμπους. Κάθε φορά που λέγεται η προσευχή μετράμε ένα κόμπο. Έτσι μπορεί να ελεγχθεί ο αριθμός των επαναλήψεων ή και το πέρασμα του χρόνου. Μερικά κομποσκοίνια έχουν χάνδρες κάθε 33, 50 ή 100 κόμπους. Κάθε φορά που μετριέται μια χάνδρα ο άνθρωπος που προσεύχεται κάνει κάτι άλλο, το σημείο του σταυρού, «μετάνοια» ή αλλάζει τη μορφή της προσευχής (δείτε πιο κάτω).
Ο βασικός στόχος της Ευχής είναι το να επιτευχθεί η «ακατάπαυστη προσευχή» (όπως ο Απ. Παύλος συστήνει στην Α’ προς Θεσσαλονικείς επιστολή του στο 5,17) και να διατηρήσει μια διαρκή συνειδητοποίηση της αίσθησης της Θείας Παρουσίας, κάθε ώρα και στιγμή, μέρα-νύχτα, είτε σε εγρήγορση, είτε ακόμα στον ύπνο, όπως ένας ερωτευμένος έχει στο νου του διαρκώς τον έρωτά του (όπως περιγράφει το Άσμα Ασμάτων στο 5,2: «εγώ κοιμάμαι και η καρδιά μου αγρυπνεί»). Αυτός είναι ο «Θείος Έρως» προς τον Θεό Πατέρα, τον Ιησού Χριστό και τον Παράκλητο – το Άγιο Πνεύμα).

Η Ευχή τελικά γίνεται μια διαρκής «ηχώ» μέσα στο νου, όπως ένα τραγούδι μένει στο νου και το «ακούμε» για ώρες. Με τη διαφορά ότι η Ευχή δεν είναι ενοχλητική. Απλά στρέφει την προσοχή, προσηλώνει, προς τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

Η προσευχή του Ιησού, η Ευχή, σχετίζεται με ορισμένα «εξωτερικά» πράγματα, όπως το κομποσκοίνι που προαναφέρθηκε, οι «ψυχοσωματικές μέθοδοι» και στάσεις του σώματος.
Οι προχωρημένοι στην Ευχή τα θεωρούν όλα αυτά περιττά, και αλήθεια, λένε, το μόνο που χρειάζεται να αρχίσει κανείς να λέει την Ευχή, χωρίς να δίνει σημασία σε τεχνικές, στάσεις του σώματος και χωρίς βοηθήματα, οπτικά ή άλλα. Ο Θεός θα οδηγήσει από εκεί και πέρα. Αναγνωρίζεται όμως η χρησιμότητα τέτοιων πραγμάτων σε όσους μόλις τώρα αρχίζουν να εξερευνούν «την Δύναμη του Ονόματος» του Ιησού, την Ευχή.
Αυτά τα «εξωτερικά»στοιχεία είναι, εκτός από το μέτρημα με το κομποσκοίνι:
Περιβάλλον. Ημίφως και ησυχία. Όχι αναγκαστικά σκοτάδι, και ησυχία από ήχους, και πράγματα που αποσπούν την προσοχή.
Κάθισμα. Χαμηλό σκαμνί ή σκληρή καρέκλα. Δεν θέλουμε να μας πάρει ο ύπνος! Μια θέση λίγο άβολη είναι προτιμότερη. Δεν πρόκειται για γιόγκα, τεχνική χαλάρωσης, διαλογισμό ή «άδειασμα» του νου! Ο νους πρέπει να γεμίζει από τα λόγια της Ευχής και το νόημά τους. Όχι εικόνες – ούτε άγιες εικόνες, ούτε νοητικές ή φαντασιώσεις.
Στάση Νου. Ήσυχος, αφάνταστος.
Στάση Σώματος. Το κεφάλι μπορεί να κοιτά προς τα κάτω, τον ομφαλό ή την καρδιά.

Σημείωση: Αν και στην Ορθόδοξη λατρεία συμμετέχει ο άνθρωπος με όλες τις αισθήσεις, Όραση, Ακοή, Αφή και κίνηση, Όσφρηση και ακόμα και Γεύση, στην Προσευχή του Ιησού μόνο ο Λόγος έχει σημασία. Μονάχα η Ακοή συμμετέχει με το Νου. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως «βοηθήματα», ούτε εικόνες, ούτε νοητικές εικόνες, ούτε να συμμετέχει η φαντασία. Τίποτα που να τραβά την προσοχή.

Αυτά όλα δεν είναι υποχρεωτικά, αλλά αν βρεθεί ότι βοηθούν…
Έπειτα έρχεται η προσφώνηση της Ευχής: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλόν» - ή όποια παραλλαγή της.
Ρυθμική αναπνοή: εισπνοή κατά το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού…» και εκπνοή κατά το «…ελέησόν με τον αμαρτωλόν». Μερικές φορές ορισμένοι αναφέρουν και «κράτημα» της ανάσας ανάμεσα σε εισπνοές και εκπνοές – για πιο «προχωρημένους» (και πάντα με την επίβλεψη Γέροντα – Πνευματικού).

Σημείωση: Προφυλάξεις και Ανεπιθύμητες δράσεις:
Καλό είναι η εξάσκηση της Ευχής να γίνεται υπό την επίβλεψη κάποιου έμπειρου στην Ευχή, Γέροντα ή Πνευματικού.
Ανεπιθύμητες «παρενέργειες» που διαρκούν δεν υπάρχουν. Μπορεί να πιαστεί κανείς αν μείνει ακίνητος για κάμποση ώρα. Μπορεί να έρθει ακόμα και κάποιος πονοκέφαλος. Οι Πατέρες θεωρούν ότι ο πονοκέφαλος είναι η αντίδραση του σώματος (της σάρκας) στην πειθαρχία της προσευχής ή ακόμα και ότι μπορεί να είναι «επίθεση» του διαβόλου που μισεί την προσευχή του Ιησού.
Όπως και να έχει τυχόν προβλήματα δεν έχουν διάρκεια και μετά από κάποια εξάσκηση και υπομονή παύουν.

Η αλήθεια είναι ότι κάθε στάση, θέση και συνθήκη είναι κατάλληλη για την προσευχή. Καθιστή, ξαπλωμένη, δουλεύοντας ή οδηγώντας. Αλλά για αρχή τα παραπάνω βοηθούν.
Ο άνθρωπος που θέλει μπορεί να αρχίσει αμέσως, κι αν θέλει με τη βοήθεια κομποσκοινιού και μια απλή ρυθμική αναπνοή (έχοντας στο νου ότι αυτά είναι μέσα μόνο κι όχι ο στόχος). Για περισσότερα η πνευματική συμβουλή έμπειρου προσώπου είναι το καλύτερο.

Η πρόοδος στην Ευχή και ο τρόπος που γίνεται έχει ως εξής:
0. «Θέρμανση του νου και της καρδιάς». Προετοιμασία για τον «αγώνα» της προσευχής με απλή προσευχή (σημείο του σταυρού, Πάτερ ημών… κτλ) και ανάγνωση των Γραφών για «ζέσταμα».
1. Απαγγελία της Ευχής με τη φωνή, μετρώντας αν θέλουμε το κομποσκοίνι. Έτσι η Ευχή «χαράζεται» στο νου. Για 100 επαναλήψεις χρειάζονται 5-15 λεπτά. Για 300, γύρω στη μισή ώρα. Εξαρτάται από την «ταχύτητα» της απαγγελίας. Μια μέση προς αργή ταχύτητα είναι καλύτερη (5-10 φορές την Ευχή το λεπτό- μερικοί φτάνουν τις 3 μόνο, αλλά είναι πιο έμπειροι στις ανάσες).
2. Έπειτα η προσευχή γίνεται περισσότερο νοερή και τελικά (μετά από κάποιο καιρό) «κατεβαίνει» στην καρδιά και αρχίζουν να φαίνονται τα αποτελέσματα της Θείας Χάρης.
3. Μετά, με την επιμονή, η προσευχή γίνεται «αυτενεργούμενη». Απαγγέλεται από το νου μόνη της σαν μια μελωδία στο παρασκήνιο της συνειδητότητας.
4. Τέλος η Ευχή γίνεται ακατάπαυστη και ανοίγει ακόμα περισσότερο δρόμο στη Θεία Χάρη. Εδώ χρειάζεται διάκριση και προσοχή, και η συμβουλή πνευματικού ώστε να μην παρασυρθεί ο άνθρωπος.

Μπορεί να ξεχωριστεί κάποιος χρόνος κάθε μέρα για την εξάσκηση της προσευχής. 5-10 λεπτά στην αρχή κι όπως οδηγήσει ο Θεός ανάλογα.
Τα άμεσα οφέλη της Ευχής είναι η Θεία Χάρη, ειρήνη ψυχής και πνεύματος (νου και καρδιάς), χαρά για τις ευλογίες αλλά και λύπη και ταπείνωση για τις αποτυχίες. Χαρμολύπη.

Ο απώτατος στόχος της Ευχής είναι η Θέωση, μια ένωση του πλήρους ανθρώπου με το Θεό, η οποία δεν απορροφά και δεν εξαφανίζει τον άνθρωπο αλλά τον κάνει συμμέτοχο της Θείας Χάρης. Αυτό επιτυγχάνεται πρώτα με την ένωση του «διασπασμένου» ανθρώπου, σώμα με ψυχή (καρδιά και πνεύμα) γίνονται πρώτα ένα, όπως ήταν «Εν αρχή».
Η Θέωση είναι μορφή φώτισης και μερικές φορές σχετίζεται με το Θείο Φως (μια καθαρή χρυσή απόχρωση που διαχύνεται, καθόλου κοκκινωπή) που διώχνει το φόβο του θανάτου και ταπεινώνει χωρίς να συντρίβει. Είναι εμπειρία για την οποία δεν λέγονται και δεν μπορούν να ειπωθούν πολλά. Μυστική.

Υπάρχουν παραλλαγές της Ευχής προσαρμοσμένες σε ανάγκες διάφορες προσευχής: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν μας τους αμαρτωλούς» σε πληθυντικό για συμπροσευχή. «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν …[δούλο σου / δούλη σου ‘τάδε’].» για «μεσιτική» προσευχή. «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, [τους / την / τις και αναφέρουμε όνομα οικογένειας, πόλης χωριού, χώρας κτλ]» ή οτιδήποτε για το οποίο θέλουμε να προσευχηθούμε.

Σας τράβηξε το ενδιαφέρον;
Δοκιμάστε την…!
(Και πείτε μας γνώμες, απόψεις και αποτελέσματα, αν θέλετε… στο e-mail: prayercraft@pathfinder.gr)
Δείτε και : http://homepages.pathfinder.gr/prayercraft/prayercraft.htm)

Βιβλιογραφία και περαιτέρω διάβασμα:
Η ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
Orthodox Psychotherapy (Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία) http://www.pelagia.org/htm/b02.en.orthodox_psychotherapy.00.htm
Οι Περιπέτειες ενός Προσκηνυτή. The Way of a Pilgrim. (http://www.tlig.org/msg/vass501.html)
Α night in the desert of the holy mountain (Μια βραδιά στην Έρημο του Αγίου όρους – Συζήτηση για την Ευχή) http://www.pelagia.org/htm/b01.en.a_night_in_the_desert_of_the_holy_mountain.00.htm
http://www.pelagia.org/htm/b01.en.a_night_in_the_desert_of_the_holy_mountain.05.htm
Η Δύναμη του Ονόματος. Κάλλιστου Ware. http://www.akritas.net.gr/eshop/product.php?productid=187
The Cloud of Unknowing http://web.archive.org/web/20041127014727/http://www.ccel.org/u/unknowing/cloud.htm, http://www.lib.rochester.edu/camelot/teams/cloud.htm, http://www.ccel.org/ccel/anonymous2/cloud.toc.html, http://www.lib.rochester.edu/camelot/teams/clunintr.htm.
Ορθόδοξη Πνευματικότητα http://www.vic.com/~tscon/pelagia/htm/b15.en.orthodox_spirituality.00.htm
Η ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ. PHILOKALIA.
Franny and Zooey. J. D. Salinger. http://literapedia.wikispaces.com/Franny+and+Zooey

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, ή κατά παράφραση, ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου της παρούσας ηλεκτρονικής σελίδας με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλο, χωρίς προηγούμενη άδεια του δημιουργού και συγγραφέα.
(Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου πού ισχύουν στην Ελλάδα)
© 2009 Prayercraft